ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری با استفاده از منطق فازی: مطالعه موردی شبکه مارون

ارزیابـی شبکه های آبیاری نشان داده است که عملکرد بیشتر آنها به مراتب پایین تر از حد مورد انتظار است. برای بهبود کارایی شبکه ها اولین گام، ارزیابی عملکرد آنها است. بدین منظور تاکنون روشهایی نظری و کمّی بر مبنای مجموعه ای از عواملی که از اندازه گیری در سطح شبکه به دست می آید، پیشنهاد شده است. واقعیت این است که بخشی از اطلاعات مورد نیاز در ارزیابیها نادقیق و توصیفی بوده و لازم است که تأثیرات طیفی بسیاری از شاخصها در ارزیابی به صورت کمّی انعکاس یابد که این خواسته با روشهای مرسوم ممکن نیست. در این تحقیق به منظور برطرف ساختن برخی از مشکلات در روشهای ارزیابی فعلی، از منطق فازی استفاده شده است. به منظور نمایش قابلیتهای منطق فازی در ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری، مدلی براساس سیستم استنتاج فازی حداقل- حداکثر ممدانی و روش غیر فازی ساز مرکز ثقل تدوین شده و با استفاده از این مدل، عملکرد شبکه آبیاری مارون از دیدگاه کلی مدیریتی ارزیابی شده است. 22 پارامتر به صورت ترکیبی در قالب چهار شاخص اصلی بهره برداری، تعمیرات و نگهداری، تحویل آب و کشاورزی، تعیین شده و با تعریف طبقات مختلف هر یک از شاخصها، تابع عضویت آنها و قواعد فازی، ارزیابی صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد که نمره ارزیابی عملکرد شبکه از دیدگاه کلی مدیریتی 71/0 است که با درجه عضویت 34/0 به طبقه متوسط و با درجه عضویت 66/0 به طبقه خوب تعلق دارد. بر خلاف روشهای مرسوم، در روش ارزیابی فازی با توجه به امکان ارزیابی کمّی برخی از شاخصهای نادقیق و توصیفی مـانند رضایـتمندی، انعطاف پذیری و اعتمادپذیری ـ که در شبکه های آبیاری اهمیت شایان توجهی دارند _ و با درنظر گرفتن تأثیر طیفی و دامنه دار شاخصها، می توان نسبت به نتایج ارزیابی، اطمینان بیشتری داشت و استفاده از این روش را در ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری در سطح گسترده ای توصیه کرد.